Espor Nedir?

Espor nedir, normal spordan farklı mıdır, nasıl espor yapılır ve tam olarak neler espor sayılır sorularına ek olarak Türkiye’deki espor ortamına da bakış attığımız maceraya hoş geldiniz!

Espor veya diğer bilinen adı ile elektronik sporlar profesyonel video oyuncularının organize etkinliklerde birbirlerine karşı oynadığı rekabetçi oyunları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Espor ekosistemi zamanla dünya genelinde milyonlarca oyuncu ve izleyiciyi cezbeden oyun dünyasında önemli bir varlığa dönüşmüştür. Son yıllarda esporun popülaritesi, hayran kitlesi ve oyuncu sayısı daha da artmıştır ve haliyle düzenlenen turnuvalar da aynı şekilde artış göstermektedir.

Espor Tarihi

Espor tarihi video oyunlarının ilk popüler hale geldiği 1970'ler ve 1980'lere kadar uzanmaktadır. İlk video oyunu yarışması 1972'de Stanford Üniversitesi'nde Spacewar oyunu ile yapılmıştır. İlerleyen yıllarda Space Invaders Championship de dahil olmak üzere daha fazla yarışma düzenlenmiş ve 1980'de düzenlenen Space Invaders Championship 10.000'den fazla katılımcının ilgisini çekmiştir. 1990'larda ise espor daha organize hale gelmiş ve bu gelişimler sayesinde profesyonel ligler ve takımlar kurulmuştur.

İlk büyük espor etkinliği 1997'deki Red Annihilation turnuvasıdır ve bu turnuvada oyuncuların Quake oyununda yarışmışlardır. 2000'lerin başlarına geldiğimizde espor ana akım tarafından daha fazla tanınmaya başlamıştır ve espor maçları ve organizasyonları medyanın yakından takip ettiği bir seviyeye gelmiştir. Günümüzde artık espora duyulan ilgi o kadar artmıştır ki Free Fire'ın World Series 2021 finali 5,4 milyon izleyiciye ulaşmış  ve 18 milyon saat izlenmiştir.

League of Legends 2022 Dünya Şampiyonası ise peak noktasında 5,1 milyon izleyiciye ulaşmış ve 142 milyon saat izlenmiştir. 

Espora duyulan ilgi sayesinde ekosistem o kadar büyümüştür ki, 2021 yılında global espor pazarının değeri 1.22 milyar dolara ulaşmıştır. 2029 yılına kadar bu değerin 5.48 milyar dolara kadar ulaşacağı tahmin edilmektedir.

Espor Oyunları

Espor oyunları, birinci şahıs nişancı (FPS) oyunlarından strateji oyunlarına kadar geniş bir oyun yelpazesini kapsar. Günümüzde en popüler espor oyunları arasında League of Legends, VALORANT, Dota 2, Counter-Strike: Global Offensive, Overwatch 2 ve Fortnite yer almaktadır. Bu oyunlar rekabetçi dengeleri ve beceri temelli oynanışları nedeniyle espor yarışmaları için fazlasıyla ideal durumdadırlar.

Espor oyunları ayrıca kolay anlaşılır oynanışa sahip ve net görseller içerdikleri için seyirci dostu olacak şekilde tasarlanmaktadırlar. Özellikle bu oyunların bu kadar popüler hale gelmesinin nedenlerinden biri ise oyuncuların hızlı ve karmaşık kararlar vermesini gerektiren yoğun stratejik derinliğe sahip olmalarıdır.

Esporda Oyun Tasarımı

Esporda oyun tasarımı esporun önemli bir kısmını oluşturur çünkü oyunlar rekabetçi oyunlar olduklarından ötürü adil ve dengeli olacak şekilde tasarlanmalıdır. Bu sebeple oyunda bulunan farklı karakterleri veya takımları dengeli hale getirmek ve kimseye haksız bir avantaj sağlamamak espor oyunlarında çok önemlidir.

Ayrıca, seyircilerin keyif alabilmesi için anlaşılması ve takip etmesi kolay oynanışa sahip oyunlar tasarlamak da önem taşır. Dota 2 ve League of Legends gibi oyunlar benzersiz yeteneklere sahip çok fazla karaktere sahiptir ve tasarımcılar her karakterin rekabetçi ortamda dengeli olmasını sağlamalıdır.

Espor Oyuncuları ve Takımları

Espor oyuncuları ve takımlarından bahsetmezsek olmaz. Profesyonel espor oyuncuları, dünyanın en iyi ve yetenekli oyuncuları arasındadır ve oyunları inanılmaz bir beceri ve özveri ile oynamaktadırlar. Espor oyuncuları genellikle her gün saatlerce pratik yaparak becerilerini geliştirmektedir ve bu becerileri ile ünlüler haline gelmişlerdir. Espor takımları da bu profesyonel oyunculardan oluşur ve dünya çapındaki turnuva ve liglerde yarışırlar.

Takımlar genellikle antrenörler, psikologlar ve antrenörler gibi destek personeli de barındırır. Birçok espor oyuncusu başarılarından ve sponsorluklarından dolayı milyoner haline gelmiştir. En başarılı espor takımları arasında bir kaç örnek vermemiz gerekirse Team SoloMid, Evil Geniuses ve SK Telecom T1 ilk akla gelen espor takımları arasındadır.

Espor Ligleri ve Turnuvaları

Espor ligleri ve turnuvaları oyuncuların ve takımların birbirlerine karşı ödüller ve şan için yarıştıkları etkinlik ve organizasyonlardır. Dünyanın en büyük espor etkinliği her yıl milyonlarca izleyiciyi çeken League of Legends Dünya Şampiyonası'dır. Bu turnuvalar, genellikle Twitch gibi yayın platformlarında yayınlanır ve dünya çapındaki hayranlar favori oyuncularını ve takımlarını izleyip destekleyebilirler.

Esporun büyümesi, Electronic Sports League (ESL) ve Major League Gaming (MLG) gibi birçok espor ligi ve organizasyonun oluşturulmasına yol açmıştır. Bu ligler oyunculara düzenli olarak organizasyonlarda yarışma, becerilerini geliştirme ve tutkularından geçimlerini sağlama şansı sunar.

Türkiye'deki Espor Ligleri

Türkiye’deki espor liglerinden bahsetmeden espor konusunu ele almak mümkün olmayacaktır diye düşündük. Türkiye genelindeki espor ekosistemi ele alındığında öne çıkan bir çok espor ligi var. Bunlardan en önemlileri ise ESL CS:GO Türkiye, League of Legends Şampiyonluk Ligi, PUBG Mobile Pro League ve VALORANT Champions TR Ligi.

ESL CS:GO Türkiye: 2017 yılından bugüne devam eden ESL CS:GO Türki̇ye Şampi̇yonası, Türki̇ye'ni̇n en uzun soluklu CS:GO turnuvasıdır. Her yıl 2 sezon olarak düzenlenen turnuva, ulusal şampi̇yonaların arasında ön planda olmasının yanı sıra ayrıca ESL Pro Tour'un bi̇r parçasıdır.

ESL CS:GO Türkiye, ESL tarafından düzenlenen mi̇lyonlarca dolarlık turnuvalara davet hakkı veri̇rken ayrıca Türki̇ye'ni̇n en i̇yi̇ takımlarına ve oyuncularına uluslararası sahnede şans vermeyi̇ de amaçlamaktadır.

League of Legends Şampiyonluk Ligi: Türkiye'de League of Legends oyununun en prestijli liglerinden biridir. Yaz ve kış olmak üzere iki mevsimde gerçekleştirilir. Kış mevsiminde şampiyon olan takım, Mid Season Invitational turnuvasının ön eleme turuna gitmeye hak kazanırken, yaz mevsimi şampiyonu olan takım League of Legends Dünya Şampiyonası'nın ön eleme turlarına katılmaya hak kazanır.

Kış ve yaz mevsimlerinin ikisi de dörder ay sürer.

PUBG Mobile Pro League: Türkiye'deki en popüler mobil oyunlardan biri olan PUBG Mobile için düzenlenen turnuva serisidir. En iyi takımlar Türkiye finallerinde bir araya gelerek birincilik için yarışırlar.

VALORANT Champions TR Ligi: Türkiye'de VALORANT oyunu için düzenlenen en büyük turnuva serilerinden biridir. Bu ligin kazananı, uluslararası VALORANT turnuvalarında Türkiye'yi temsil etme hakkı kazanır. Fazlasıyla ilgi gören turnuvanın sonuncusu 31 Ağustos - 18 Eylül 2022 tarihleri arasında düzenlenmiş ve 9-18 Eylül tarihleri arasında oynanan Play-Off kısmı seyircili bir şekilde Volkswagen Arena'da oynanmıştır.

Türkiye'deki Espor Takımları

Türkiye’deki espor takımları da espor sektörü gibi giderek büyüyor ve birçok takımımız bu alanda başarılar elde ediyor. Takımların profesyonel oyuncuları, dünya çapında tanınıyor ve ülkemizin adını başarıyla duyuruyorlar.

Espor takımlarının başarısı sadece oyuncuların yeteneği değil, takım çalışması, taktiklerin doğru uygulanması ve disiplinli bir çalışma prensibiyle de doğrudan orantılıdır. Bu nedenle, espor takımları sadece oyun oynayan kişiler değil, aynı zamanda destek elemanları da barındırmaktadır.

Ülkemizde ve global arenada adını fazlasıyla duyurmuş ünlü espor takımlarımızdan bazıları;

• FUT Esports
• Dark Passage Esports
• BBL Esports
• Beşiktaş Esports
• Fenerbahçe Esports
• Galatasaray Esports
• S2G Esports
• SuperMassive Esports

Türkiye'de Espor Takımlarının Başarıları

Türkiye’deki espor takımlarının başarıları konusuna göz gezdirdiğimizde göğsümüzün kabardığını söylemek yalan olmayacaktır. Bir çok espor takımımız farklı oyunlar ve farklı turnuvalarda başarılar elde ederek bizi gururlandırmış ve gururlandırmaya da devam etmektedir. Bu başarılardan da biraz bahsetmeden olmaz.

Supermassive Esports kurulduğu 2016 yılında Çin’deki League of Legends turnuvasında uluslararası espor tarihinde ilk defa bir Türk takımının hanesine galibiyet yazdırmıştır. 2020 Dünya Şampiyonası’nda ise 5 maçlık seride bir büyük bölge takımını yenen ilk Türk takımı olma unvanını kazanarak bizi gururlandırmıştır.

1907 Fenerbahçe Derneği altında 2016 yılının sonunda kurulan Fenerbahçe Esports kurulduğu ilk senede 2017 Şampiyonluk Ligi Yaz Mevsimi Şampiyonu olan League of Legends takımı olmuştur ve Çin’de katıldığı Dünya Şampiyonası’nda ilk 16’ya kalmayı başarmıştır. Ayrıca Temmuz 2017’de Rift Rivals kapsamında Moskova’da namağlup birincilik ile uluslararası ilk kupasını kazanmayı başarmıştır.

FUT Esports ise farklı oyunlarda başarıları ile ön plana çıkan takımlarımızdandır. Takım ilk kupasını FIFA18 Türkiye Şampiyonluğu’nu elde ederek kazanmıştır. 2019 yılına gelindiğinde ise FIFA’da dünya üçüncülüğüne ulaşan FUT Esports, PUBG Mobile tarafında ise Avrupa Şampiyonluğunu elde etmeyi başarmış ve kupayı ülkemize getirmiştir.

2021 yılında kurulan S2G Esports, ülkemizin en başarılı Türk espor takımları arasında yer almaktadır ve 2023 yılında Endonezya’nın Jakarta kentinde düzenlenen PUBG Mobile Dünya Şampiyonası’nı kazanarak dünya şampiyonu olmuştur. Türkiye espor tarihinde bir ilke imza atmayı başaran S2G Esports şampiyonanın genelinde toplam 10 milyon liraya yakın ödül kazanmıştır.

BigBossLayf Esports ya da bilinen adıyla BBL Esports kurulduğu yıl olan 2020’de VALORANT First Strike Türkiye Büyük Finali’nde şampiyon olmuştur.

2003 yılında kurulup, ilk Türk espor takımlarından olan Dark Passage bir çok başarıya imza atmayı başarmıştır. 2013 yılında League of Legends Şampiyonluk Ligi şampiyonu olmuştur. 2014 yılında ise Kış Mevsimi, Bahar Mevsimi, Yaz Mevsimi ve Sezon 4 Türkiye Şampiyonluk Ligi şampiyonluklarına ulaşmışlardır. Tüm bu başarılarına ek olarak aynı zamanda Dark Passage yabancı transfer yapan ilk Türk espor takımıdır.

Türkiye'deki En Başarılı Esporcular

Türkiye’deki en başarılı esporculardan bahsetmeden yazımızı bitirmenin doğru olmayacağını elbette biliyoruz. Aynı espor takımlarımız gibi çok başarılı esporcularımızın da olduğu ortada. Takımlarımızın başarılarına sebebiyet veren bu esporcular hem espor ekosisteminin hem de ülkemizde espor kavramının gelişmesinde çok emek harcamaktadır. Aldıkları başarılar ve yetenekleri ile kendilerinden bol bol bahsettiren esporcularımızdan bazıları ise:

Mehmet “cNed” Yağız İpek espor kariyerine Türk yapımı bir rekabetçi FPS oyunu olan Zula ile başlamıştır. cNed bu arenada iki sezon boyunca Ice Warriors forması giymiştir ve takımına bu süre boyunca taarruz rolünde katkı sağlamıştır. Zula kariyerini 2020 yılında noktaladıktan sonra Riot Games'in tüm dünyayı kasıp kavuran rekabetçi FPS oyunu VALORANT’ın piyasaya sürülmesi ile birlikte rotasını bu yöne doğru çevirmiştir. Bu oyunda BBL Esports bünyesinde mücadele ettikten sonra Litvanya merkezli Avrupa espor organizasyonu Nolpeki’ye transfer oldu.

Nolpeki'deki kısa soluklu macerasının ardından takımın dağıtması sebebiyle İngiltere merkezli espor takımı Raide Your Edge Gaming'e transfer oldu. cNed'li Raise Your Edge, Gaming VCT Masters'a katılmaya hak kazandı ve cNed turnuvanın en değerli oyuncusu seçilme başarısını göstererek adından bir kez daha bahsettirdi. Şu an Avrupa'nın en köklü ve başarılı takımlarından biri olan NAVI'de kariyerine devam etmektedir.

İsmailcan “XANTARES” Dörtkardeş, Türk-Makedon profesyonel espor oyuncusudur. Espor sahnesinde ilk adım attığı Space Soldiers takımında oynarken takım, HLTV.org tarafından haftalık yayımlanan dünya takımlar sıralamasında Mart-Nisan 2018'de 12. sıraya kadar yükselmeyi başarmıştır. Space Soldiers takımından ayrıldıktan sonra Almanya merkezli Berlin International Gaming’e (BIG) katılmış ve 2021 yılına kadar BIG bünyesinde espor hayatına devam etmiştir.

BIG takımıyla aldığı başarılarla dünya sıralamasında 2020'nin Haziran ayından Ağustos ayının sonuna kadar 1. sırada bulunmuşlardır. Ağustos 2021 yılında ise Eternal Fire isimli Türk takımına katılmış ve espor kariyerine bu takımda devam etmektedir. XANTARES katıldığı her espor takımına başarı kazandırmış ve oyuncudur.

Can “Closer” Çelik profesyonel espor kariyerine Royal Bandits adlı takım ile League of Legends oyununda ormancı rölünde başlamıştır. Takımıyla beraber önemli başarılar yakalayan Closer'ın üstün performansı kendine yeni kapılar aralamaya devam etti ve sonrasında Royal Yount takımına transfer olan Closer bu takımda da ormancı rolünde büyük başarılara imza attı ve takım TLC 2019 Yazı Sezonu’nu şampiyon olarak tamamladı.

Closer'ın bu başarıları uluslararası takımlarda adının duyulmasına sebep oldu ve Golden State Warriors basketbol takımının espor şubesi Golden Guardians takımından gelen teklifle yetenekli oyuncu yurtdışına açıldı. Günümüzde ise Closer aktif olarak League of Legends hayatına ve espor kariyerine hayatına 100 Thieves takımında devam etmekte.

Sergen “Broken Blade” Çelik ise hem Türk hem de Alman olmak üzere çift vatandaşlığa ve genç yaşına rağmen çok başarılı bir kariyere sahiptir. 16 yaşındayken profesyonel oyunculuk kariyerine Mysterious Monkeys takımında başlamıştır. 7 ayın ardından Victorious Ace kadrosunda da boy gösteren oyuncu sonradan bu takımdan da ayrılmıştır.

Bu ayrılık sonrasında Türkiye’ye dönmeye karar veren Broken Blade, önce Galatasaray Esport, ardından Dark Passage bünyesinde kariyerine devam etmiş ve sonrasında Galakticos kadrosuna geçerek hem yetenekleri hem de transfer haberleriyle espor gündeminin önemli isimlerinden biri haline gelmiştir. Türkiye’de son olarak Royal Youth takımına transfer olan Broken Blade ilk büyük şampiyonluğunu burada kazanmıştır.

Yaşadığı başarıların ardından Broken Blade, dünya çapındaki önemli espor organizasyonlarından Team SoloMid'in üst koridor rolünde yer almıştır. Ülkemizi burada en iyi şekilde temsil ederek LCS Bahar Sezonu’nda takımının ikinci olmasına katkı sağlamıştır. Sonradan Team SoloMid’den de ayrılan Broken Blade şu anda espor kariyerine Schalke 04 bünyesinde devam etmektedir.

Emir “Alfajer” Ali Beder espor hayatına Surreal Esports bünyesinde VALORANT oyuncusu ile başlamış ve yetenekleri ile herkesi şaşırtmıştır. VRL 2022 Türkiye: Birlik Aşama 1’de takımı Surreal Esports ile birlikte şampiyonluğa ulaşmış ve playoff sürecinin en değerli oyuncusu olmaya hak kazanmıştır.

Alfajer’in kazandığı başarılar kariyerinin sadece Türkiye ile sınırlı kalmasına da izin vermemiş ve genç oyuncu dünyaca ünlü espor takımı Fnatic’in radarına takılmıştır. Mayıs 2022 tarihi itibariyle Surreal Esport bünyesinden ayrılacak Fnatic’e katılmış olan Alfajer, VALORANT oyununda yetenekleri ile espor izleyicilerini etkilemeye devam etmektedir.

Oyunda 56% ilk kan başarı oranına ve 30.0% kafadan vuruş (HS) yüzdesine sahip olduğu bilgisini de paylaşmak isteriz.

İrfan “Armut” Berk Tükek, İstanbul Şehir Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği öğrencisiyken kaydını dondurup esporcu olmaya karar veren birisi. 2015 yılında Big Plays Incorporated bünyesinde başlayan espor kariyeri için Armut bizzat “Espor dünyasına adımı altın harflerle yazdırmak istiyorum.” gibi iddialı bir açıklama yaparak aslında hayallerini ve amacını herkese net bir şekilde iletmiştir.

League of Legends oyununda üst koridor rolünde espor hayatına devam etmekte olan Armut, Big Plays Imcorporated takımından sonra 5 Türk espor takımında daha oynamış ve ardından İspanyol espor takımı MAD Lions’a transfer olmuştur. Bu takımda geçirdiği 2 yılın ardından ise Kuzey Amerika merkezli Dignitas takımına transfer olmuştur ve halen espor kariyerine burada devam etmektedir. Bir maç sırasında kameranın kendisine çevrildiğini fark ettiğinde kameraya bakışıyla ünlüdür ve bu hareketi hep yapmaktadır.

Babasının Twitter'da "Aferin İrfan" diyerek oğlunu tebrik etmesi Türkiye'de gündem olmuştur ve Armut'un 26 Eylül'deki Worlds 2020 Play-In performansının ardından "Aferin İrfan" 2.000'den fazla tweet ile viral olmuştur.